Κυπριτζόγλου Σπυριδούλα
Λογοθεραπεύτρια
Επιστ. Συνεργάτης MediDiatrofi
Μέχρι και
σήμερα έχουν χρησιμοποιηθεί αρκετοί όροι για να περιγράψουν τη δυσλεξία. Το
γεγονός αυτό οφείλεται στις διαφορές που εντοπίζονται στις θεωρητικές απόψεις
των διάφορων επιστημών που ασχολήθηκαν με αυτό το θέμα. Ωστόσο αξίζει να
αναφερθούμε στον ορισμό της Ελληνικής Εταιρείας της Δυσλεξίας που, «η Δυσλεξία
είναι μια μαθησιακή δυσκολία, πράγμα που σημαίνει ότι εξαιτίας της καθυστερεί ή
εμποδίζεται η εκμάθηση γραφής και ανάγνωσης από παιδιά που έχουν όλες τις
ικανότητες και δυνατότητες για τις εργασίες αυτές». Τονίζει επίσης ότι, τα
δυσλεκτικά παιδιά έχουν κανονική ή και ανώτερη νοημοσύνη, χωρίς να παρουσιάζουν
κάποια ακοολογική διαταραχή ή διαταραχή όρασης, τα οποία μεγαλώνουν σε όχι
αρνητικά οικογενειακά - κοινωνικά περιβάλλοντα και πηγαίνουν σε οργανωμένα
σχολεία.
Τα
κυριότερα χαρακτηριστικά εντοπίζονται στην ανάγνωση, στη γραφή, στην
ορθογραφία, στην αριθμητική καθώς και σε άλλους τομείς όπως είναι ο
προσανατολισμός, η μνήμη, η διαδοχή γεγονότων, η σειροθέτηση αλλά και η
συμπεριφορά. Αξίζει να σημειώσουμε ότι αν ένα παιδί με δυσλεξία που πιέζεται
χρονικά ή συναισθηματικά, αγχώνεται ή περνάει κάποια σύγχυση, τότε κάνει
περισσότερα λάθη και τα συμπτώματα αυξάνονται. Για την επιδείνωση των
συμπτωμάτων παίζει ρόλο και η υγεία του παιδιού, είτε αυτή είναι η σωματική (μπορεί
να περνάει κάποια ίωση ή να είναι άρρωστος) είτε η ψυχολογική (μπορεί να είναι στεναχωρημένος ή να φοβάται
για κάτι).
Ένα
δυσλεκτικό παιδί μπορεί να διαβάζει αργά, διστακτικά και πολλές φορές να μην
κατανοεί αυτά που διαβάζει. Η ανάγνωση είναι συλλαβιστή, «κομπιαστή» στις
πρώτες κυρίως τάξεις του δημοτικού η οποία αργότερα γίνεται μηχανική και
μονότονη, χωρίς ρυθμό και χρωματισμό στη φωνή. Ακόμα παρατηρούμε παραλείψεις,
επαναλήψεις ή αντικαταστάσεις συλλαβών, λέξεων ή και φράσεων, αγνόηση των
σημείων στίξεων και καθρεφτική ανάγνωση μικρών λέξεων όπως να διαβάσει αν αντί
να, αχ αντί χα.
Όσον αφορά
τη γραφή, γίνονται επίσης παραλείψεις, επαναλήψεις, αντικαταστάσεις και
προσθήκες γραμμάτων, συλλαβών ή και λέξεων. Σπάνια γίνεται και η σωστή χρήση
των κεφαλαίων γραμμάτων. Η εικόνα ενός γραπτού των παιδιών με δυσλεξία έχει
πολλά συντακτικά και γραμματικά λάθη, ατελή ευθυγράμμιση των λέξεων, κατάργηση
των ορίων μεταξύ τους («κολλάνε» τις λέξεις) και γενικώς η ακαταστασία του έχει
ως αποτέλεσμα να είναι δυσανάγνωστο.
Στην
αριθμητική τα παιδιά με δυσλεξία αντιμετωπίζουν προβλήματα σε νοερούς
αριθμητικούς υπολογισμούς για αυτό και προτιμούν να μετρούν με δάχτυλα ή να
κρατούν σημειώσεις σε χαρτί. Συγχέουν τα αριθμητικά σύμβολα που μοιάζουν μεταξύ
τους όπως τα [ - , = ], [ + , x ], [ ∙ , : ], [ < ,
> ], καθώς επίσης και τα παραλείπουν στις αριθμητικές παραστάσεις για παράδειγμα
5 3 = 8 αντί 5 + 3 = 8. Συχνά κάνουν λάθη και στην κάθετη πρόσθεση, αφαίρεση
ενώ δυσκολεύονται τρομερά με τον πολλαπλασιασμό και τη διαίρεση. Τέλος, το πιο
ευρέως γνωστό χαρακτηριστικό των παιδιών με δυσλεξία είναι η καθρεφτική γραφή
των αριθμών για παράδειγμα γράφουν ε αντί 3, Ρ αντί 9.
Τα
χαρακτηριστικά που παρατηρούνται σχετικά με τη μνήμη και με τις έννοιες της
διαδοχής είναι οι δυσκολίες στην απομνημόνευση πληροφοριών και κανόνων.
Συγχέουν τις ακολουθίες όπως είναι η αλφαβήτα, οι μέρες της εβδομάδας, οι
μήνες, οι εποχές. Δυσκολεύονται επίσης στις ερωτήσεις του τύπου «ποιος αριθμός
προηγείται, το 3 ή το 7;».
Τα παιδιά
με δυσλεξία δυσκολεύονται επίσης στη διάκριση αριστερού - δεξιού, να
προσανατολίζονται σε μια περιοχή με βάση οδηγίες, καθώς και στην εκμάθηση και
χρησιμοποίηση χωρο-χρονικών εννοιών όπως είναι πάνω-κάτω, μέσα-έξω,
σήμερα-αύριο-μεθαύριο, μπροστά-πίσω, πριν-μετά.
Τέλος,
αξίζει να αναφερθούμε στο ότι ο χαρακτήρας των παιδιών με δυσλεξία ποικίλει.
Μπορεί να συναντήσουμε παιδιά οργανωμένα, φιλήσυχα, που υπακούουν στους κανόνες
του περιβάλλοντος τους αλλά μπορεί να συναντήσουμε και παιδιά ανοργάνωτα, που
προκαλούν φασαρίες και γενικώς είναι υπερκινητικά.
