Διατροφή και Εγκυμοσύνη

Σύνταξη: 

Ιωάννης Μ. Σουπιός

Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος (B.Sc.)

Επιστημονικός Διευθυντής MediDiatrofi

         

Η εγκυμοσύνη είναι μία πολύ κρίσιμη περίοδος, διότι σε αυτή τη περίοδο διαμορφώνεται η υγεία του εμβρύου. Σε αυτό το διάστημα η μέλλουσα μητέρα πρέπει να ενημερώνεται από υπεύθυνους επιστήμονες για τη διαφύλαξη της υγείας του εμβρύου.

          Μετά από εκτεταμένες έρευνες έχει βρεθεί ότι μειωμένη απορρόφηση θρεπτικών συστατικών από το έμβρυο στη περίοδο του 2^ου και 3^ου τριμήνου της κυήσεως οδηγεί το έμβρυο κατά την ενηλικίωση του, να παρουσιάζει αυξημένο κίνδυνο για υπέρταση, εμφάνιση μη ινσουλινοεξαρτώμενου διαβήτη και καρδιαγγειακών νοσημάτων. Επίσης κατά την κύηση, μία δίαιτα ανεπαρκής σε ορισμένα θρεπτικά συστατικά, μπορεί να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην ανάπτυξη των οστών και των δοντιών καθώς και στο βάρος του παιδιού.

          Επομένως σε αυτή τη περίοδο η μέλλουσα μητέρα πρέπει να ακολουθεί μία πλήρη διατροφή, ώστε να καλύπτονται οι αυξημένες ανάγκες της σε θερμίδες, λευκώματα (πρωτεϊνες), βιταμίνες και άλατα.

          Κατά την διάρκεια της κυήσεως, η μέλλουσα μητέρα  πρέπει να αυξάνει το βάρος της περίπου κατά 9 με 13 κιλά. Αυτή η αύξηση των κιλών γίνεται σταδιακά και συγκεκριμένα κατά το 1^ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης πρέπει να έχουμε αύξηση του βάρους κατά 1 – 1 ½ κιλό, στο 2^ο τρίμηνο αύξηση περίπου 3 ½ - 4 κιλά και κατά το 3^ο τρίμηνο αύξηση 5 – 6 κιλά.

          Θα έχετε ακούσει σίγουρα από το στόμα πολλών ατόμων οι οποίοι έχουν αυτοβαπτιστεί ως  « Διαιτολόγοι – Διατροφολόγοι » ότι υπάρχουν  “ειδικές” δίαιτες για την εγκυμοσύνη με τις οποίες η εγκυμονούσα, όχι μόνο δεν επιβαρύνεται με παραπανήσια κιλά αλλά γίνεται και πιο αδύνατη. Το μόνο που μπορεί να προσφερθεί σε μία εγκυμονούσα είναι διαιτολόγιο το οποίο αφ΄ ενός αποσκοπεί στη πλήρωση του οργανισμού σε διάφορα θρεπτικά συστατικά ώστε να καλυφθούν οι επιπλέον ανάγκες του εμβρύου, και αφ’ ετέρου βοηθάει την εγκυμονούσα να μην αυξήσει το βάρος πάνω από 13 κιλά.

          Τα θρεπτικά συστατικά στα οποία πρέπει να δοθεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι οι πρωτεϊνες, ο σίδηρος, το ασβέστιο το ιώδιο, ο ψευδάργυρος, το μαγνήσιο, καθώς και οι βιταμίνες A, K, C, E, D και φυλλικό οξύ. Παρακάτω αναφέρεται αναλυτικότερα η χρησιμότητα  αυτών των συστατικών στη διάρκεια της εγκυμοσύνης καθώς και της πηγές αυτών δια μέσου των τροφών.

ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΥΗΣΗ – ΟΙ ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΑΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΜΒΡΥΟΥ & ΤΡΟΦΕΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΤΑ ΣΥΝΑΝΤΑΜΕ
Θρεπτικά Συστατικά	Χρησιμότητα	Τροφές
Πρωτεϊνες	Βοηθούν στην ανάπτυξη και το σχηματισμό των ιστών και στην παραγωγή ορμονών	Αυγά, κρέας, ψάρι, τυρί, όσπρια και ξηροί καρποί
Σίδηρος (Fe)	Κατά τους τελευταίους μήνες της ενδομήτριας ζωής το έμβρυο παίρνει σίδηρο από τον οργανισμό της μητέρας του και τον αποθηκεύει στο συκώτι του, τον οποίο το χρησιμοποιεί στην διάρκεια του θηλασμού, γιατί το μητρικό γάλα δεν περιέχει επαρκή ποσότητα σιδήρου για το νεογνό. Η έλλειψη του προκαλεί αναιμία, αδυναμία, ζάλη, ανορεξία, πονοκέφαλο και εύκολη κόπωση.	Αυγό, όσπρια, ξηροί καρποί, δαμάσκηνά, σύκα, πράσινα χόρτα και κυρίως σπανάκι
Ασβέστιο (Ca)	Είναι απαραίτητο για το σχηματισμό των οστών και των δοντιών.	Γάλα και παράγωγα του, όσπρια, ξηροί καρποί, αυγά και στα λαχανικά (μπρόκολο, κουνουπίδι, σπανάκι)
Μαγνήσιο (Mg)	Έλλειψη του αποτελεί πιθανό προδιαθετικό παράγοντα για πρόωρη ρήξη του θυληκίου και πρόωρο τοκετό.
Ιώδιο (Ι)	Είναι απαραίτητο για τη σύνθεση τοω ορμονών του θυροειδούς	Θαλασσινά, πουλερικά πτηνοτροφείων (τρέφονται με ιχθυάλευρα), ιωδιωμένα αλάτια που κυκλοφορούν στο εμπόριο
Ψευδάργυρος (Zn)	Συμβάλλει στην ανάπτυξη και στην συντήρηση του εγκεφάλου και του νευρικού συστήματος	Στρείδια, κόκκινο κρέας,  τυρί, κοτόπουλο, χορταρικά.
Βιταμίνη Α	Συμβάλλει στην ανάπτυξη των κυττάρων, των ματιών, στην αύξηση των οστών και στην αντίσταση στις μολύνσεις.	Ραδίκια, καρότα, μαϊντανός, σπανάκι, αντίδια, μπρόκολα, ροδάκινα, τυριά, αυγά, ντομάτες, αρακά, μπάμιες
Βιταμίνη C	Βοηθάει το σχματισμό των οστών και των χόνδρων, του αγγειακού συστήματος, των μυών, της αιμοσφαιρίνης και των ερυθροκυττάρων	Μαύρες σταφίδες, μαϊντανός, πράσινες πιπεριές, μπρόκολα, γκέϊπφρουτ, κουνουπίδι, πορτοκάλια, λεμόνια, σπανάκι και γενικά πράσινα φυλλώδη λαχανικά.
Βιταμίνη Ε	Διευθετεί τις κυτταρικές δομές και τα ένζυμα, και η έλλειψη της μπορεί να οδηγήσει σε στειρότητα ή αποβολή.	Ηλιόσποροι, καρύδια, σογιέλαιο, ελαιόλαδο, φουντούκια, φιστίκια, σπανάκι, σπαράγγια, αμύγδαλα, αντίδια, μπρόκολο, αυγά, καλαμπόκι, κοτόπουλο, φασόλια.
Βιταμίνη D	Συμβάλλει στην απορρόφηση του ασβεστίου και του φωσφόρου, στην κατακράτηση τους και τη χρησιμοποίηση τους από τα οστά, το αίμα και τους άλλους ιστούς.	Σαρδέλες, τόνος, μανιτάρια, ηλιόσποροι, αυγά, τυρί, γάλα.
Φυλλικό Οξύ	Η μερική έλλειψη της μεγαλώνει τις πιθανότητες να εμφανίσει το έμβρυο ανώμαλη εγκεφαλική λειτουργία	Μαγιά μπύρας, ραδίκια, αντίδια, σπανάκι, αβοκάντο, παντζάρια, κρόκος αυγού, πορτοκάλια, πιτυρούχο ψωμί. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στο ότι τα χορταρικά παρόλο που αποτελούν πολύ καλή πηγή φυλλικού οξέος, όταν αυτά βράζονται μπορεί να έχουμε και απώλεια 75% από τη βίταμίνη.

Ιδιαίτερη Προσοχη : Καλό όμως θα ήταν να κάνουμε και μία αναφορά σε ορισμένα τρόφιμα τα οποία θα πρέπει να αποφεύγονται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όπως επίσης καλό είναι να αναφερθούν κάποιες περιπτώσεις όπου ορισμένα θρεπτικά συστατικά δρουν ανταγωνιστικά μεταξύ τους και άρα υπερπρόσληψη κάποιων μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη απορρόφηση κάποιων άλλων.

-          Η υπερβολική λήψη σιδήρου μπορεί να εμποδίσει την απορρόφηση του ψευδαργύρου.

-          Η υπερβολική λήψη βιταμίνης Α, μπορεί να βλάψει το έμβρυο αφού υπάρχουν ανακοινώσεις ότι μπορεί η αυξημένη ποσότητα της βιταμίνης αυτής αποδειχθεί τοξική για το έμβρυο. Γι΄αυτό και έχουν παραληφθεί από τον πίνακα το συκώτι ή τα λουκάνικα τα οποία έχουν μεγάλες ποσότητες αυτής της βιταμίνης.

-          Ελαττώστε την άσπρη ζάχαρη, καταργώντας τη όπου είναι δυνατόν. Χρησιμοποιήστε μέλι ή μαύρη ζάχαρη σαν γλυκαντική ουσία. Έχει βρεθεί πειραματικά ότι η άσπρη ζάχαρη καταστρέφει το σύστημα που έχει το σώμα μας να  ρυθμίζει τη γλυκόζη

-          Προσέξτε την καφεϊνη, η οποία περιέχεται μόνο στον καφέ αλλά και στο ευρωπαϊκό ή κινέζικο τσάϊ, στα αναψυκτικά τύπου κόλα και στη σοκολάτα.

-          Διαλέγετε τρόφιμα με τα λιγότερα τεχνητά πρόσθετα (τα λεγόμενα Ε «έψιλον») που βρίσκονται στις ταμπέλες των τροφίμων.

-          Προσέξτε τις τροφές που περιέχουν νιτρικά άλατα (τέτοιες είναι τα αλλαντικά) γιατί είναι αμφισβητούμενα και πολύ πιθανόν επικίνδυνα και καρκινογόνα.

-          Ελαττώστε η ακόμα καλύτερα αποφύγετε εντελώς το αλκοόλ κατά την εγκυμοσύνη. Το αλκοόλ βλάπτει το αναπτυσσόμενο έμβρυο. Ακόμη και η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να προκαλέσει μικρή δυσλειτουργία του εγκεφάλου, αφού όπως είναι γνωστό, το αλκοόλ έχει την ιδιότητα να εμποδίζει τα αναπτυσσόμενα εγκεφαλικά κύτταρα ενός μωρού  να διαιρεθούν και να πολαπλασιαστούν.

-          Η υπερβολική λήψη αλατιού ευνοεί την κατακράτηση νερού από τον οργανισμό με αποτέλεσμα την εμφάνιση οιδημάτων στα πόδια καθώς και την υπερβολική αύξηση του βάρους

-          Αποφύγετε όσο είναι δυνατόν τροφές όπως τα κέϊκς, μπισκότα, γαριδάκια.

Η διατροφή για την εγκυμοσύνη δεν είναι μια ιδιαίτερη διατροφή, αλλά μια υγιεινή διατροφή, παρόμοια μ’ αυτή που συνιστάται σε όλους. Χρησιμοποιήστε την εγκυμοσύνη σας για να τρώτε με σύνεση και να βελτιώσετε τις διατροφικές σας συνήθειες στο μέλλον. Επομένως, αν δώσετε λίγη προσοχή και τηρώντας όλα τα παραπάνω προασπίζεται οι μέλλουσες μητέρες και την δικιά σας υγεία αλλά και την υγεία του παιδιού που θα φέρεται στο κόσμο και ταυτόχρονα μαθαίνεται σε ένας υγιεινό τρόπο διατροφής.